Al bijna 23 jaar lang zorgt Studio Tjeerd Veenhoven met zijn ontwerpen voor impact. Als productontwerpstudio hanteren ze sinds een jaar of tien een unieke aanpak, waarbij ze waardeketens ontwerpen van ruw materiaal tot aan het product en de consumentenervaring. Dit blijkt, want in 2016 wonnen ze de Global Change Award van de H&M Foundation met het ambitieuze project AlgeaFabrics, gebaseerd op algen als toekomstig ruw textielmateriaal als oplossing voor de uitdagingen van de textielindustrie. “Design speelt een belangrijke rol in het versnellen van de duurzame transitie”.

De duurzame en circulaire wereld verandert met de dag. Hoe zie jij de rol van Studio Tjeerd Veenhoven en die van Tussenstation?

Tjeerd: “Het traject van grondstof naar eindproduct, en soms zelfs een stap verder, heeft ons bewust gemaakt van de complexiteit van deze overgang. Met name het ketenproces draagt aanzienlijke waarde. Sloopbedrijven spelen een cruciale rol in de toekomst van duurzaam bouwen, omdat zij degene zijn die de gebruikte materialen uit slooppanden vakkundig kunnen demonteren, inspecteren, kwalificeren en vervolgens de waarde meegeven voor hergebruik. Voor producenten van materialen, zoals ons, is het lastig te bepalen wie deze rol vervult”.

Wat is jouw rol in zo’n proces?

Tjeerd: “Mijn expertise ligt voornamelijk in het begeleiden van transitie-processen, het scherp definiëren van gezamenlijke doelen, en het uitvoeren van evaluaties. Transities zijn uitdagend en het doorlopend evalueren van wat wel en niet succesvol is. Dit vormt een integraal onderdeel, waarbij we analyseren wat wel en niet succesvol is geweest. Eén van de eerste uitdagingen in de transitie naar duurzaam bouwen is het opnieuw opstellen van de PvE, hoe duurzaam kunnen we de bouwmaterialen maken terwijl ze nog wel voldoen aan de stringente veiligheidseisen in de bouwsector. STV gebruikt onder andere de Design Thinking methode om het wensdenken te verbinden met daadwerkelijk toepasbare materialen en producten. Ons doel is bijvoorbeeld een duurzame oplossing te vinden voor de productie van isolerend plaatmateriaal, waarbij we hars, papierpulp met vezels, hennep (met kleine stukjes hout), en andere materialen gebruiken. Vandaar mijn overtuiging: ontwerpen is leuk, maar impact creëren is nog mooier”.

Is die transitie gaande?

Tjeerd: “Absoluut, we bevinden ons nog steeds in een overgangsfase. Hij is eigenlijk pas net begonnen. Circulariteit zien we als de toekomst, maar momenteel is het nog beperkt. Er is weinig cohesie tussen initiatiefnemers en de industrie is nog niet krachtig genoeg. Dit wordt beïnvloed door diverse factoren, zoals onvolwassen technologie, verouderde waardeketens, economische uitdagingen en een gebrek aan een sterk ontwikkelde vraag. Ondanks de stagnatie in het streven naar onder andere duurzame woningen door consumenten en beperkte overheidsinterventie, weerhoudt het ons er niet van om bijvoorbeeld op eigen initiatief duurzame babyluiers te ontwikkelen. En daar ben ik echt trots op!”‍

‍

Heeft dat een directe impact op het traditionele denken?

Tjeerd: “Vaak wel. Wij zien vaak dat het probleem ligt bij het bepalen van een nieuwe functie voor het materiaal. Het is namelijk extreem moeilijk om gerecycled materiaal de ontwerpkwaliteit te geven zodat het op zichzelf kan staan en niet wordt vergeleken met andere gebruiksvoorwerpen. Want waarom zou je een tafel van €400,- euro kopen als het gemaakt is van een deur van een paar tientjes. En dat is onze rol: het navigeren van deze complexe transitie tot het in de realiteit geworteld is

‍
Wat vind je van de rol van Tussenstation in het landschap?

Tjeerd: “Ik beschouw circulariteit als de toekomst en zie een cruciale rol voor initiatieven zoals Tussenstation, waar het verzamelen van gelijkgestemde mensen met een gedeelde visie essentieel is. Het vermogen om hoogwaardige producten te creëren uit bouw- en sloopmaterialen, waardoor ze een nieuw leven krijgen en langdurig gebruikt kunnen worden, is van onschatbare waarde. En op dit moment de beste manier om duurzaam te bouwen. Het verlengen van de levensduur, recovery, re-use of repurpose, is een hele goede manier om reeds gebruikte energie (uitgestoten CO2) zo lang mogelijk te benutten. Het hergebruik voor een zo hoogwaardig mogelijke toepassing is een hele duurzame strategie, zeker nu de grondstoffen, productiemethode, bouwmethode en gebruik nog niet ingericht zijn op recycling. Ons gebruik van de Value Hill benadrukt de cruciale rol van de volledige levenscyclus van materialen en het belang van duurzaamheid. Bouwmaterialen hebben namelijk een eindeloze levensloop met potentieel voor nieuwe functies. Tussenstation vervult hierin een belangrijke rol door duurzaamheid te omarmen en de levensduur van materialen als een voortdurende bron van mogelijkheden te zien.

‍

Waar liggen de uitdagingen voor de toekomst?

Tjeerd: “Veel mensen associëren het woord 'recycling' vaak negatief, vooral als het gaat om materialen zoals plastic. De eerste gedachten die bij dit woord opkomen, neigen naar het negatieve, omdat tegenwoordig bijna niets meer van dit materiaal mag worden gemaakt. Daarom ben ik ervan overtuigd dat recycling een manier van leven en denken moet worden voordat we deze negatieve percepties kunnen loslaten en de positieve aspecten ervan kunnen waarderen. Hoe meer negatieve aandacht we schenken aan bijvoorbeeld plastic, des te moeilijker het wordt om er iets moois van te maken”.